پروانه قطعه ای در پمپ های سانتریفیوژی (گریز از مرکز) می باشد که دوران مکانیکی را به سرعت به سیال مبدل می کند. پروانه درمحلی که مکش واقع می گردد دارای چشمی ورودی است. سیال پس از مکش به درون پروانه، به وسیله پره ها از ورودی به خروجی پروانه هدایت می شود. زاویه و شکلی که پره ها طراحی می گردند به میزان جریان وابسته است. پره های هدایت کننده معمولا با صفحه پشتی همراه هستند که اصطلاحاً کاور پشتی پروانه گفته می شود. به صفحه جلویی که پره ها را در بر گرفته است کاور جلویی گفته می شود. پروانه ها عموماً ریخته گری می شوند و به ندرت ممکن است به پروانه هایی برخورد کنیم که جوشکاری شده باشند و یا دست ساز باشند. فرایند ریخته گری، اصلی ترین روش تولید پروانه است. پروانه های کوچک که در آبهای تمیز به کار گرفته می شوند، به دلیل نازکی لبه ها، از جنس برنج ریخته می شوند. البته اخیراً استفاده از پلاستیک نیز مرسوم شده است. پروانه های بزرگتر از جنس چدن می باشند.
انواع پروانه ها:
پروانه ها از نظر ساختار به سه نوع تقسیم می شوند: بسته، باز، نیمه باز
پروانه های بسته: از تعدادی پره شعاعی تشکیل می شوند (عموماً 3 الی 7 عدد) که از دو طرف به وسیله یک پوشش لفافه ای به نام شرود محصور شده اند. این پروانه ها یک رینگ سایش پذیر در چشمی مکش دارند و ممکن است که در پوشش پشتی نیز دارای یک رینگ فرسایشی باشند. معمولا پروانه های بسته ای که در قسمت پشتی رینگ ندارند دارای پره پشتی هستند. پمپهایی که از پروانه های بسته دارای رینگ در هر دو طرف استفاده میکنند، بازدهی بیشتری دارند.
پروانه های باز: با توجه به پوشش لفافه ای پشتی، این پروانه ها به سه نوع تقسیم می شوند:
– اولین نوع آنها کاملا دارای انحنا است. در این نوع تقریباً لفافه پشتی وجود ندارد، بنابراین بار محوری که توسط فشار هیدرولیکی ایجاد می شود کاملاً از بین میرود.
– نوع دوم این پروانه ها با عنوان پروانه های بازی که دارای انحنای تقریبی هستند شناخته می شود. این نوع پروانه ها نسبت به نوع قبلی بار محوری بیشتری می بایست تحمل کنند، اما در عوض بازدهی و هد (ارتفاع) بالاتری دارند.
– نوع سوم این پروانه ها، پروانه بازی است که کاملا پوشش لفافه ای در پشت دارد. این نوع معمولا نسبت به پروانه های باز نوع اول دارای 5% بازدهی بیشتر است اما در عوض توانایی تولید هد آن کمتر است.
پروانه های نیمه باز: به دلیل حذف اصطکاک دیسک از پوشش جلویی، کاراتر هستند و زمانی که سیال حاوی ذرات معلق و فیبری باشد مطلوب تر هستند. بار محوری ایجاد شده در پروانه های نیمه باز معمولا بالاتر از پروانه های بسته است.